Linux deyince insanların aklına sağlam ama sürücü ve yazılım sorunları olan, "Terminal'den kod girmek" (yani; komut satırından komut girmek) gereken bir işletim sistemi gelir. Linux dağıtımları kararlılıklarını kaybetmeden sürücü, yazılım ve kullanım kolaylığı açısından kendini çok geliştirdi. Genele hitap eden en başarılı dağıtımlardan Ubuntu'nun, bu yıl çıkardığı ilk sürüm olan 11.04'ü inceliyoruz.
Ubuntu 11.04'ün kod adı "Natty Narwhal". Yüklenen anlam ise "Süslü boynuzlu balina". Ubuntu sürüm kod adları 3. versiyon olan "Breezy Badger" dan beri alfabetik sırayla gidiyor. Ayrıca, 6.06'yı saymazsak 4. ve 10. aylarda (Nisan ve Ekim aylarında) olmak üzere yılda iki versiyon çıkıyor. Genelde yılın ilk dağıtımı yani 04 ile bitenler kararlı olurlar ancak betalardan izlediğimiz görünüm biraz hata barındırdığı yönünde. Nedeni ise varsayılan masaüstü ortamının (daha doğrusu kabuk arayüzünün) Unity olması. Ubuntu dahil pekçok açık kaynak projeye sponsor olan Canonical Ltd.nin bir süredir geliştirdiği Unity masaüstü ortamını ilk kez Ubuntu 10.10 Netbook Edition'da gördük. Ubuntu 11.04'ün bir diğer özelliği ise isimlendirmenin değişmiş olması. Netbook Edition artık yok. Kişisel bilgisayarlar için sadece Ubuntu var. Ubuntu Server Edition ise Ubuntu Server oldu.
Yeni Ubuntu kabaca şu yazılımlarla geliyor:
Ubuntu bu sürümüyle birlikte Wayland'a biraz daha yakınlaşıyor. (Yutani-Weyland Endüstrileri ile ilgisi yok, korkmayın :) )Wayland görece yeni (birkaç yıllık) bir ekran sunucu protokolü. Wayland'la uygulamaların doğrudan doğruya "compositing" pencere yöneticileriyle etkileşime girmelerine izin veriyor. Şu anda bazı kesimler X.org'a ayrılan yıllar sonrasında Wayland'a iyi gözle bakmasa da Wayland çok şey vaadediyor. Yine de bu sürümde Ubuntu hala X'te.
Bir süredir gündemi takip etmeyen gözler ofis yazılımı için OpenOffice.org'u aramıştır. 2010 Ekim ayında Oracle Sun'ı satın aldığında, OpenOffice.org'un da sahibi oldu. Ancak Oracle'ın açık kaynak felsefesi için kabul edilemeyecek adımlar atmasından sonra geliştiriciler ve topluluk, The Document Foundation'ı kurarak OpenOffice.org projesini çatalladı ve LibreOffice'i oluşturdu. Yani kaldıkları yerden özgür olarak devam ediyorlar.
Editörünüz bir süredir beta sürümü kullanmakta. Eğer siz de beta sürümü deniyorsanız bugün itibariyle güncelleme yoluyla tam sürüme geçebilirsiniz.
İndirmek için bu sayfaya gidin. 32bit ya da 64bit seçebilirsiniz. 2000'lerin başından beri Intel'in başarısız olduğu için Itanic diye dalga geçilen Itanium 64 ile Amd'nin geliştirdiği ve güncel işlemcilerin birçoğunda kullanılan x86-64 mimarisi olmasına rağmen sektör, 64bit yazılım ve sürücüleri yeni yeni desteklemekte. Örneğin Adobe Flash Player ısrarla 64 bit desteklemediği için internet tarayıcılarının 32bit sürümlerini kullanmak zorundayız. 4gb'dan fazla sistem belleğine sahip değilseniz, 32bit Ubuntu indirmenizi tavsiye ederim.
Bir çıkışın ilk günlerinde yaşanan yoğunluktan dolayı indirme hızınız düşük kalabilir. Şu anda pek sorun yok gözüküyor ama siz yine de Torrent'le indirmeyi tercih edin. Tam bir indirme listesi burada.
İndirdiğiniz kalıp dosyasını CD, DVD ya da USB belleğe yazabilirsiniz. CD ya da DVD kullanacaksanız mümkün olan en yavaş hızda ve kalıp olarak yazdırmayı unutmayın. Yani kullandığınız cd yakma programında "kalıbı diske yazdır" gibi bir seçenek arayın. CD sunumu temel programlar içerirken dvd sunumu daha fazla program içermekte. Ben cd sunumunu indirip istediğim programları sonradan indirdim. Hem yükleme daha kısa olur hem de daha az yer kaplar.
Önerim USB bellek kullanmanız. Windows kullanıyorsanız bu linkteki ücretsiz Universal USB Installer aracı ile kolayca oluşturabilirsiniz. Bilgisayarı USB bellek ile açtığınızda karşınıza çıkan seçeneklerden en üsttekini yani "Run Ubuntu from this USB" seçeneğini seçerseniz, yüklemeden önce yeni Ubuntu'yu deneyebilir, sürücü sorunlarını kontrol edebilir ve yüklemeye karar verirseniz yükseme sırasında bilgisayarı kullanabilirsiniz. Yükleyeceğiniz zaman yandaki resimde görülen simgeye çift tıklayın ve aşağıdaki adımları izleyin.
Kurulum yardımcısı Türkçe dahil pek çok dili destekliyor. Yandaki listeden Türkçeyi seçin. İleri tuşuna bastığınızda…
… karşınıza yukarıdaki pencere gelecek. Ubuntu gibi açık kaynak yazılımlar gönüllüler tarafından günde defalarca güncelleniyor. Kurulum sırasında internet bağlantınız olursa dil güncellemeleri gibi bazı güncellemeleri alabilirsiniz.
Yukardaki pencere önemli. Önerim en alttaki seçeneği seçip disklerinize yapacaklarınızı kendiniz belirlemeniz. Ama bu konularda bilginiz yoksa ve bilgisayarınızda sadece tek bir yedeklenmiş sürücü varsa ikinci seçeneği seçin.
Son seçeneği seçtiğinizde karşınıza böyle bir pencere gelecek. Pencerenin ortasındakia tablodan değişiklik yapacağınız disk bölümünü seçin. Sistem için seçecekseniz bağlanma noktası olarak "/" seçilmeli ve dosya sistemi ext4 olmalı. Üstteki resimde görebilirsiniz. Sistem için bir sürücü seçtikten sonra isterseniz bir takas alanı seçebilirsiniz. Önyükleyici için seçtiğiniz disk, biosta en üstte seçili olan yani bilgisayarın başlayacağı disk olmalı. Bilgisayarı bu disk ile başlatırsanız, Grub önyükleyici ekranı sizi karşılar. Şimdi yükle tuşuna bastığınızda…
… yukardaki pencere geliyor ve arka planda kurulum başlıyor. Pencerenin altındai bardan görebilirsiniz. Böylece son pencere geldiğinde kurulumun bir kısmı bitmiş oluyor.
Disk ve internet hızınıza bağlı olmakla birlikte kurulum 20 dakika kadar sürüyor. İşlem sürerken bilgisayarı kullanabilirsiniz. Kurulum bittikten sonra aşağıdaki pencere açılacak. Hemen kapatmak zorunda değilsiniz. Fakat yeniden başlatana kadar yaptığınız değişiklikler geçerli olmayacak. Önerim bilgisayarı yeniden başlatmadan önce sistemi biraz kurcalayın.
Kurulumdan sonra sizi aşağıdaki gibi bir ekran karşılayacak. Unity masaüstü yöneticisinin görsel anlamdaki deşiklikleri göze çarpıyor. Asıl yenilikler arka planda. Yazıda birkaç yerde değindiğim gibi bu yeni Ubuntu, altyapı olarak yeni bir sayfa açıyor. Yalnız burada bir ayrıntı var. Ekran kartınız AMD(ATI) ise açık kaynak sürücüler 3D destekli olduğundan direkt Unity arayüzü sizi karşılıyor. Ama nVidia ise kendi sağladıkları kapalı kaynak sürücüyü yükleyene kadar Gnome arayüzünü kullanıyorsunuz. Aşağıdaki ekran görüntüsü, nVidia'nın sağladığı kapalı kaynak sürücüyle 3D desteği sağlandıktan sonra alındı.
Eğer Unity arayüzünü sevmediyseniz, ama sistemden silerek bağımlılıklarından dolayı sorun yaşamaktan korkuyorsanız çok basit bir şekilde Gnome arayüzüne dönebilirsiniz. Ekranın üst sağ köşesindeki kapatma tuşuna tıklayın. En altta sistem ayarları seçeneğini seçin. Açılacak penceredeki Sistem altbaşlığında Giriş Ekranı seçeneğini göreceksiniz. Tıkladığınızda aşağıdaki gibi bir pencere çıkacak. En alttaki açılır menüden Ubuntu Klasik seçeneğini seçmeniz yeterli. Bir sonraki açılışta sizi alışıldık Gnome arayüzü karşılayacak.
Ancak Unity'nin de güzel yönleri var. En azından bir süre denemenizi tavsiye ederim. Sol köşeye yerleşen dock, kolay kullanım sağlıyor. Eğer Apple klavyelerdeki option, IBM uyumlu klavyelerdeki windows logo tuşuna basarsanız docktaki uygulamaların kısayol tuşları görünüyor. Bir kere alıştıktan sonra LibreOffice uygulaması olan Writer için hep Windows Logo tuşu+3 kısayolunu kullanırsınız. Ya da uygulamalar için Windows Logo tuşu+A (Application kelimesinin baş harfi)kullanırsınız. Bu durumu yandaki resimde görebilirsiniz. Bir program açtığınızda dockta programın simgesi çıkıyor. Bu simgeyi bir süre tutarsanız yerinden ayrılır ve yerini değiştirebilirsiniz. Hep dock üzerinde kalmasını isterseniz sağ tıklayın ve Başlatıcıda Tut yazısına tıklayın. Uygulamalar ya da Dosyalar ve Dizinler tuşuna bastığınızda…
… yukardaki gibi bir menü çıkıyor. Büyük simgeler ve sadelik, dokunmatik ekranlara göz kırpıyor. Bir diğer kullanım kolaylığı da Windows 7'deki gibi pencereyi ekranın sağına soluna götürünce yarım ekran yapıp köşeye dayaması ve yukarı götürdüğünüzde tam ekran yapması. Pencereyi sola dayadığınızda docku otomatik gizliyerek ekranı daha verimli kullanıyor.
Yükledikten sonra 8 MB kadar bir güncelleme çıktı. Ubuntu'nun çok hızlı gelişen paket depoları nedeniyle gün geçtikçe artacak. Güncellemeleri yaptıktan sonra indirdiğiniz kalıp dosyasını paylaşabilirsiniz. Özellikle Ubuntu'nun çıktığı ilk günler çok rağbet oluyor. Sunucular ve torrent ağı yavaşlıyor. Torrent ağına katılarak indirmeye çalışanlara yardım edebilirsiniz.Tamamen yasal. Editörünüz incelemeyi yazarken bir yandan da yeni Ubuntu'yu paylaşıyordu.
Yükleme sırasında üçüncü parti yazılım kurmanızı sağlayan seçeneğini seçerseniz, kurulumdan sonra Flash videoları, MP3 dosyaları, internet radyoları gibi işlemlerde sorun yaşamazsınız. Microsoft kaynaklı kodek kullanan radyolar eskiden büyük sorunken artık hiçbirşey yapmadan çalışıyor.
Erişemediğiniz sitelere erişmek için DNS adreslerini kurcalamak isteyebilirsiniz. :) DNS değiştirmek için üsttekki araç çubuğunda bulunan yukarı aşağı oklara tıklayın. En altta "Edit Connections" seçeneğini tıklayın. Açılan pencereden bağlantınızın ismini değiştirebilir, IPv4 Settings sekmesinde DNS değişikliği gibi ayarlarınızı yapabilirsiniz. Dikkat etmeniz gereken nokta yöntem olarak Otomatik(DHCP) seçiliyse diğer ayarları yapamazsınız. Aşağıdaki resimdeki gibi değiştirin. 8.8.8.8 adresli DNS sunucusu Google'ın ücretsiz sunucusu. Hız bakımından tatminkar.
Rhythmbox oynatıcısı yerine bu sürümle birlikte Banshee'ye geçildi. Rhythmbox'dan çok daha az bellek tüketiyor, arayüzü daha güzel ve shuffle algoritmaları daha güzel çalışıyor. Sisteme entegre edilmiş. Ses ayar tuşuna bastığınızda yandaki panel çıkıyor. Ana penceresi ise aşağıda. Aslen bir Linux uygulaması olan Banshee, Mac os X ve Windows'a port edildi fakat tüm özellikleri çalışmıyor ve hata barındırmakta. Kullanıp çok severseniz Windows ve Mac os X sürümlerinin aynı başarıyı göstereceğini düşünmeyin.
Ubuntu bu sürümüyle bir dönemece girdi. Eski alışkanlıklar bir kenara bırakıldı ve artık sınırına gelmiş teknolojiler terkedildi. Uzun süredir Ubuntu kullananlar bu yeni haline alışmakta biraz zorluk çekebilir. Sancılı geçecek birkaç günün sonunda artık işlerini daha rahat ve hızlı yaptıklarını farkedecekler.
Yeni Ubuntu çok zahmetsiz. Eğer Windows oyunları oynamıyorsanız ya da sadece başka işletim sistelerinde çalışan özel program kullanma zorunluluğunuz yoksa, kurduktan sonra hemen kullanmaya başlıyorsunuz. Kodek, Plug-In ya da benzeri ayarlara gerek olmadan radyonuzu dinleyebilir, videolarınızı izleyebilir ya da ofis dökümanlarınızla çalışmaya başlayabilirsiniz. Bu lüksü Mac os X'de bile bulamazsınız. Üstelik sistemin tümüne yakını açık kaynak ve tamamen ücretsiz.
Yazı boyunca hiç komut satırından komut girmediğimizi farketmişsinizdir. Ubuntu, işlemleri mümkün olduğunca grafik arabiriminden yapılmasını sağlıyor. Usta eller hemen Terminalde komutları yazarak kullanabilir; hatta komut satırından korkmuyorsanız çoğu kez grafik ekrandan daha kolay olduğunu görebilirsiniz fakat tabletlerin pazar payları artarken ve her yıl yeni kullanıcılar Linux denerken, büyük düğme ve simgelere sahip kolay kullanımlı bir arabirim avantaj. Kısa sürede rahatlığa alışıyorsunuz. Uğraşmak bir zevk olsa da insanlar giderek zamanını, bilgisayarla uğraşmak yerine birşeyler üretmeye harcamak istiyor. Bilgisayarın amaç değil bir araç olduğu unutulmamalı.
Yazı boyunca hiç Pardus ile kıyas yorumum olmadı. Pardus güzel bir dağıtım olmasına rağmen bazı geliştirme sorunları var. Pardus yola çıkarken kendi paket yönetim sistemini oluşturmayı seçti. Ürettikleri teknolojiler başarılı olsa da, komünite desteği görece az olduğundan paketlerin güncellenmesi ve oluşturulması konusunda zayıf. Pardus'u destekliyoruz, ancak eğer özgür bir işletim sisteminden bahsediyorsak, kim yaparsa yapsın evrenseldir. Pardus'un eksiklerini görmezden gelemeyiz. Eleştirmezsek ilerleyemez.
Tekrar Ubuntu'ya dönelim. İşlemci güç yönetimi konusunda sorun yok. 800 ile 2600 MHz arasında çalışabilen işlemcim genellikle düşük olan tarafta kaldı; bu da sessiz ve serin çalışma demek. Bellek kullanımı da bu görsellik için cimri denilebilir. Günlük kullanımda en çok RAM kullanan yazılım Opera tarayıcısı. Opera, ara sıra takılıp kızdıran ama çok sevimli olduğundan küsemediğiniz arkadaşa benziyor. Cep telefonundan tablet bilgisayara mümkün olan her platformda başarılı ve senkronize çalışıyor. Kızsam bile başımdan atamıyorum.
Firefox 4 sisteme güzel entegre olmuş. Üst paragraftaki özel durum haricinde kolay kolay başka tarayıcı aratmıyor. Hızlı, kolay kullanımlı, Plug-In'ler yüklenmiş, kişiselleştirmeye sonuna kadar açık. Tam sürüme binbir nazla geçilmesinin mevyesini çkar çıkmaz, Firefox'u Firefox yapan eklentilerinin uyumlu olmasıyla topladık. v2'den v3'e geçerken yaşanan kararsızlık ve tarayıcının "çıplak" kalması, bu sürümde yaşanmadı.
Bitirirken, sorularınıza oldukça hızlı yanıtlar alabileceğiniz topluluk sayfasından bahsedelim. Son zamanlarda biraz sunucu sorunu yaşasamışlardı ama artık Ubuntu Türkiye olarak yeni Ubuntu'ya hazırlar. Ubuntu Türkiye'deki dostlarımızı buralarda bulabilirsiniz. Yeni kullanıcılar forumlarında yollarını bulmak konusunda yardım alabilir.
Ubuntu 11.04: Natty Narwhal
Ubuntu 11.04'ün kod adı "Natty Narwhal". Yüklenen anlam ise "Süslü boynuzlu balina". Ubuntu sürüm kod adları 3. versiyon olan "Breezy Badger" dan beri alfabetik sırayla gidiyor. Ayrıca, 6.06'yı saymazsak 4. ve 10. aylarda (Nisan ve Ekim aylarında) olmak üzere yılda iki versiyon çıkıyor. Genelde yılın ilk dağıtımı yani 04 ile bitenler kararlı olurlar ancak betalardan izlediğimiz görünüm biraz hata barındırdığı yönünde. Nedeni ise varsayılan masaüstü ortamının (daha doğrusu kabuk arayüzünün) Unity olması. Ubuntu dahil pekçok açık kaynak projeye sponsor olan Canonical Ltd.nin bir süredir geliştirdiği Unity masaüstü ortamını ilk kez Ubuntu 10.10 Netbook Edition'da gördük. Ubuntu 11.04'ün bir diğer özelliği ise isimlendirmenin değişmiş olması. Netbook Edition artık yok. Kişisel bilgisayarlar için sadece Ubuntu var. Ubuntu Server Edition ise Ubuntu Server oldu.
Yeni Ubuntu kabaca şu yazılımlarla geliyor:
- Gnome yerine Unity masaüstü ortamı (biraz detay var burada)
- OpenOffice.org yerine LibreOffice 3.3.2 ofis paketi
- Rhythmbox yerine Banshee müzik oynatıcı
- Tümleşik kişisel bilgi yönetimi için Evolution 2.32.2
- Fotoğraf görüntüleme, arşiv ve yönetim için Shotwell 0.9.1
- Init yönetimi için Upstart 0.9
Ubuntu bu sürümüyle birlikte Wayland'a biraz daha yakınlaşıyor. (Yutani-Weyland Endüstrileri ile ilgisi yok, korkmayın :) )Wayland görece yeni (birkaç yıllık) bir ekran sunucu protokolü. Wayland'la uygulamaların doğrudan doğruya "compositing" pencere yöneticileriyle etkileşime girmelerine izin veriyor. Şu anda bazı kesimler X.org'a ayrılan yıllar sonrasında Wayland'a iyi gözle bakmasa da Wayland çok şey vaadediyor. Yine de bu sürümde Ubuntu hala X'te.
Bir süredir gündemi takip etmeyen gözler ofis yazılımı için OpenOffice.org'u aramıştır. 2010 Ekim ayında Oracle Sun'ı satın aldığında, OpenOffice.org'un da sahibi oldu. Ancak Oracle'ın açık kaynak felsefesi için kabul edilemeyecek adımlar atmasından sonra geliştiriciler ve topluluk, The Document Foundation'ı kurarak OpenOffice.org projesini çatalladı ve LibreOffice'i oluşturdu. Yani kaldıkları yerden özgür olarak devam ediyorlar.
Editörünüz bir süredir beta sürümü kullanmakta. Eğer siz de beta sürümü deniyorsanız bugün itibariyle güncelleme yoluyla tam sürüme geçebilirsiniz.
Kurulum
İndirmek için bu sayfaya gidin. 32bit ya da 64bit seçebilirsiniz. 2000'lerin başından beri Intel'in başarısız olduğu için Itanic diye dalga geçilen Itanium 64 ile Amd'nin geliştirdiği ve güncel işlemcilerin birçoğunda kullanılan x86-64 mimarisi olmasına rağmen sektör, 64bit yazılım ve sürücüleri yeni yeni desteklemekte. Örneğin Adobe Flash Player ısrarla 64 bit desteklemediği için internet tarayıcılarının 32bit sürümlerini kullanmak zorundayız. 4gb'dan fazla sistem belleğine sahip değilseniz, 32bit Ubuntu indirmenizi tavsiye ederim.
Bir çıkışın ilk günlerinde yaşanan yoğunluktan dolayı indirme hızınız düşük kalabilir. Şu anda pek sorun yok gözüküyor ama siz yine de Torrent'le indirmeyi tercih edin. Tam bir indirme listesi burada.
İndirdiğiniz kalıp dosyasını CD, DVD ya da USB belleğe yazabilirsiniz. CD ya da DVD kullanacaksanız mümkün olan en yavaş hızda ve kalıp olarak yazdırmayı unutmayın. Yani kullandığınız cd yakma programında "kalıbı diske yazdır" gibi bir seçenek arayın. CD sunumu temel programlar içerirken dvd sunumu daha fazla program içermekte. Ben cd sunumunu indirip istediğim programları sonradan indirdim. Hem yükleme daha kısa olur hem de daha az yer kaplar.
Önerim USB bellek kullanmanız. Windows kullanıyorsanız bu linkteki ücretsiz Universal USB Installer aracı ile kolayca oluşturabilirsiniz. Bilgisayarı USB bellek ile açtığınızda karşınıza çıkan seçeneklerden en üsttekini yani "Run Ubuntu from this USB" seçeneğini seçerseniz, yüklemeden önce yeni Ubuntu'yu deneyebilir, sürücü sorunlarını kontrol edebilir ve yüklemeye karar verirseniz yükseme sırasında bilgisayarı kullanabilirsiniz. Yükleyeceğiniz zaman yandaki resimde görülen simgeye çift tıklayın ve aşağıdaki adımları izleyin.
Kurulum yardımcısı Türkçe dahil pek çok dili destekliyor. Yandaki listeden Türkçeyi seçin. İleri tuşuna bastığınızda…
… karşınıza yukarıdaki pencere gelecek. Ubuntu gibi açık kaynak yazılımlar gönüllüler tarafından günde defalarca güncelleniyor. Kurulum sırasında internet bağlantınız olursa dil güncellemeleri gibi bazı güncellemeleri alabilirsiniz.
Yukardaki pencere önemli. Önerim en alttaki seçeneği seçip disklerinize yapacaklarınızı kendiniz belirlemeniz. Ama bu konularda bilginiz yoksa ve bilgisayarınızda sadece tek bir yedeklenmiş sürücü varsa ikinci seçeneği seçin.
Son seçeneği seçtiğinizde karşınıza böyle bir pencere gelecek. Pencerenin ortasındakia tablodan değişiklik yapacağınız disk bölümünü seçin. Sistem için seçecekseniz bağlanma noktası olarak "/" seçilmeli ve dosya sistemi ext4 olmalı. Üstteki resimde görebilirsiniz. Sistem için bir sürücü seçtikten sonra isterseniz bir takas alanı seçebilirsiniz. Önyükleyici için seçtiğiniz disk, biosta en üstte seçili olan yani bilgisayarın başlayacağı disk olmalı. Bilgisayarı bu disk ile başlatırsanız, Grub önyükleyici ekranı sizi karşılar. Şimdi yükle tuşuna bastığınızda…
… yukardaki pencere geliyor ve arka planda kurulum başlıyor. Pencerenin altındai bardan görebilirsiniz. Böylece son pencere geldiğinde kurulumun bir kısmı bitmiş oluyor.
Disk ve internet hızınıza bağlı olmakla birlikte kurulum 20 dakika kadar sürüyor. İşlem sürerken bilgisayarı kullanabilirsiniz. Kurulum bittikten sonra aşağıdaki pencere açılacak. Hemen kapatmak zorunda değilsiniz. Fakat yeniden başlatana kadar yaptığınız değişiklikler geçerli olmayacak. Önerim bilgisayarı yeniden başlatmadan önce sistemi biraz kurcalayın.
Kurulumdan sonra sizi aşağıdaki gibi bir ekran karşılayacak. Unity masaüstü yöneticisinin görsel anlamdaki deşiklikleri göze çarpıyor. Asıl yenilikler arka planda. Yazıda birkaç yerde değindiğim gibi bu yeni Ubuntu, altyapı olarak yeni bir sayfa açıyor. Yalnız burada bir ayrıntı var. Ekran kartınız AMD(ATI) ise açık kaynak sürücüler 3D destekli olduğundan direkt Unity arayüzü sizi karşılıyor. Ama nVidia ise kendi sağladıkları kapalı kaynak sürücüyü yükleyene kadar Gnome arayüzünü kullanıyorsunuz. Aşağıdaki ekran görüntüsü, nVidia'nın sağladığı kapalı kaynak sürücüyle 3D desteği sağlandıktan sonra alındı.
Eğer Unity arayüzünü sevmediyseniz, ama sistemden silerek bağımlılıklarından dolayı sorun yaşamaktan korkuyorsanız çok basit bir şekilde Gnome arayüzüne dönebilirsiniz. Ekranın üst sağ köşesindeki kapatma tuşuna tıklayın. En altta sistem ayarları seçeneğini seçin. Açılacak penceredeki Sistem altbaşlığında Giriş Ekranı seçeneğini göreceksiniz. Tıkladığınızda aşağıdaki gibi bir pencere çıkacak. En alttaki açılır menüden Ubuntu Klasik seçeneğini seçmeniz yeterli. Bir sonraki açılışta sizi alışıldık Gnome arayüzü karşılayacak.
Ancak Unity'nin de güzel yönleri var. En azından bir süre denemenizi tavsiye ederim. Sol köşeye yerleşen dock, kolay kullanım sağlıyor. Eğer Apple klavyelerdeki option, IBM uyumlu klavyelerdeki windows logo tuşuna basarsanız docktaki uygulamaların kısayol tuşları görünüyor. Bir kere alıştıktan sonra LibreOffice uygulaması olan Writer için hep Windows Logo tuşu+3 kısayolunu kullanırsınız. Ya da uygulamalar için Windows Logo tuşu+A (Application kelimesinin baş harfi)kullanırsınız. Bu durumu yandaki resimde görebilirsiniz. Bir program açtığınızda dockta programın simgesi çıkıyor. Bu simgeyi bir süre tutarsanız yerinden ayrılır ve yerini değiştirebilirsiniz. Hep dock üzerinde kalmasını isterseniz sağ tıklayın ve Başlatıcıda Tut yazısına tıklayın. Uygulamalar ya da Dosyalar ve Dizinler tuşuna bastığınızda…
… yukardaki gibi bir menü çıkıyor. Büyük simgeler ve sadelik, dokunmatik ekranlara göz kırpıyor. Bir diğer kullanım kolaylığı da Windows 7'deki gibi pencereyi ekranın sağına soluna götürünce yarım ekran yapıp köşeye dayaması ve yukarı götürdüğünüzde tam ekran yapması. Pencereyi sola dayadığınızda docku otomatik gizliyerek ekranı daha verimli kullanıyor.
Yükledikten sonra 8 MB kadar bir güncelleme çıktı. Ubuntu'nun çok hızlı gelişen paket depoları nedeniyle gün geçtikçe artacak. Güncellemeleri yaptıktan sonra indirdiğiniz kalıp dosyasını paylaşabilirsiniz. Özellikle Ubuntu'nun çıktığı ilk günler çok rağbet oluyor. Sunucular ve torrent ağı yavaşlıyor. Torrent ağına katılarak indirmeye çalışanlara yardım edebilirsiniz.Tamamen yasal. Editörünüz incelemeyi yazarken bir yandan da yeni Ubuntu'yu paylaşıyordu.
Yükleme sırasında üçüncü parti yazılım kurmanızı sağlayan seçeneğini seçerseniz, kurulumdan sonra Flash videoları, MP3 dosyaları, internet radyoları gibi işlemlerde sorun yaşamazsınız. Microsoft kaynaklı kodek kullanan radyolar eskiden büyük sorunken artık hiçbirşey yapmadan çalışıyor.
Erişemediğiniz sitelere erişmek için DNS adreslerini kurcalamak isteyebilirsiniz. :) DNS değiştirmek için üsttekki araç çubuğunda bulunan yukarı aşağı oklara tıklayın. En altta "Edit Connections" seçeneğini tıklayın. Açılan pencereden bağlantınızın ismini değiştirebilir, IPv4 Settings sekmesinde DNS değişikliği gibi ayarlarınızı yapabilirsiniz. Dikkat etmeniz gereken nokta yöntem olarak Otomatik(DHCP) seçiliyse diğer ayarları yapamazsınız. Aşağıdaki resimdeki gibi değiştirin. 8.8.8.8 adresli DNS sunucusu Google'ın ücretsiz sunucusu. Hız bakımından tatminkar.
Rhythmbox oynatıcısı yerine bu sürümle birlikte Banshee'ye geçildi. Rhythmbox'dan çok daha az bellek tüketiyor, arayüzü daha güzel ve shuffle algoritmaları daha güzel çalışıyor. Sisteme entegre edilmiş. Ses ayar tuşuna bastığınızda yandaki panel çıkıyor. Ana penceresi ise aşağıda. Aslen bir Linux uygulaması olan Banshee, Mac os X ve Windows'a port edildi fakat tüm özellikleri çalışmıyor ve hata barındırmakta. Kullanıp çok severseniz Windows ve Mac os X sürümlerinin aynı başarıyı göstereceğini düşünmeyin.
Sonuç
Ubuntu bu sürümüyle bir dönemece girdi. Eski alışkanlıklar bir kenara bırakıldı ve artık sınırına gelmiş teknolojiler terkedildi. Uzun süredir Ubuntu kullananlar bu yeni haline alışmakta biraz zorluk çekebilir. Sancılı geçecek birkaç günün sonunda artık işlerini daha rahat ve hızlı yaptıklarını farkedecekler.
Yeni Ubuntu çok zahmetsiz. Eğer Windows oyunları oynamıyorsanız ya da sadece başka işletim sistelerinde çalışan özel program kullanma zorunluluğunuz yoksa, kurduktan sonra hemen kullanmaya başlıyorsunuz. Kodek, Plug-In ya da benzeri ayarlara gerek olmadan radyonuzu dinleyebilir, videolarınızı izleyebilir ya da ofis dökümanlarınızla çalışmaya başlayabilirsiniz. Bu lüksü Mac os X'de bile bulamazsınız. Üstelik sistemin tümüne yakını açık kaynak ve tamamen ücretsiz.
Yazı boyunca hiç komut satırından komut girmediğimizi farketmişsinizdir. Ubuntu, işlemleri mümkün olduğunca grafik arabiriminden yapılmasını sağlıyor. Usta eller hemen Terminalde komutları yazarak kullanabilir; hatta komut satırından korkmuyorsanız çoğu kez grafik ekrandan daha kolay olduğunu görebilirsiniz fakat tabletlerin pazar payları artarken ve her yıl yeni kullanıcılar Linux denerken, büyük düğme ve simgelere sahip kolay kullanımlı bir arabirim avantaj. Kısa sürede rahatlığa alışıyorsunuz. Uğraşmak bir zevk olsa da insanlar giderek zamanını, bilgisayarla uğraşmak yerine birşeyler üretmeye harcamak istiyor. Bilgisayarın amaç değil bir araç olduğu unutulmamalı.
Yazı boyunca hiç Pardus ile kıyas yorumum olmadı. Pardus güzel bir dağıtım olmasına rağmen bazı geliştirme sorunları var. Pardus yola çıkarken kendi paket yönetim sistemini oluşturmayı seçti. Ürettikleri teknolojiler başarılı olsa da, komünite desteği görece az olduğundan paketlerin güncellenmesi ve oluşturulması konusunda zayıf. Pardus'u destekliyoruz, ancak eğer özgür bir işletim sisteminden bahsediyorsak, kim yaparsa yapsın evrenseldir. Pardus'un eksiklerini görmezden gelemeyiz. Eleştirmezsek ilerleyemez.
Tekrar Ubuntu'ya dönelim. İşlemci güç yönetimi konusunda sorun yok. 800 ile 2600 MHz arasında çalışabilen işlemcim genellikle düşük olan tarafta kaldı; bu da sessiz ve serin çalışma demek. Bellek kullanımı da bu görsellik için cimri denilebilir. Günlük kullanımda en çok RAM kullanan yazılım Opera tarayıcısı. Opera, ara sıra takılıp kızdıran ama çok sevimli olduğundan küsemediğiniz arkadaşa benziyor. Cep telefonundan tablet bilgisayara mümkün olan her platformda başarılı ve senkronize çalışıyor. Kızsam bile başımdan atamıyorum.
Firefox 4 sisteme güzel entegre olmuş. Üst paragraftaki özel durum haricinde kolay kolay başka tarayıcı aratmıyor. Hızlı, kolay kullanımlı, Plug-In'ler yüklenmiş, kişiselleştirmeye sonuna kadar açık. Tam sürüme binbir nazla geçilmesinin mevyesini çkar çıkmaz, Firefox'u Firefox yapan eklentilerinin uyumlu olmasıyla topladık. v2'den v3'e geçerken yaşanan kararsızlık ve tarayıcının "çıplak" kalması, bu sürümde yaşanmadı.
Bitirirken, sorularınıza oldukça hızlı yanıtlar alabileceğiniz topluluk sayfasından bahsedelim. Son zamanlarda biraz sunucu sorunu yaşasamışlardı ama artık Ubuntu Türkiye olarak yeni Ubuntu'ya hazırlar. Ubuntu Türkiye'deki dostlarımızı buralarda bulabilirsiniz. Yeni kullanıcılar forumlarında yollarını bulmak konusunda yardım alabilir.
Hiç yorum yok: