Global araştırma firmalarının yaptığı pazar araştırmaları göz önünde bulundurulduğunda Türkiye pazarında bulunan 100 sunucu yazılımından 92′sinin Windows sunucu yazılımı olduğunu görüyoruz. Bir başka açıdan bakıldığında Windows Server Türkiye pazarının %92 oranında bir alana sahip durumda. Yeni Windows Server 2012 sunucu ürünümüzün satışa sunulması ile beraber bu oran içerisinde yer alan firmaların hızla Windows Server 2012 işletim sistemini tercih ettiklerini görüyoruz. Bu durum Windows Server kullanıcı erişim lisanslarında firmaların gözünden kaçan bazı durumların gerçekleşmesine sebep olabiliyor.

Peki bir sunucu lisansı almamızla beraber dikkat etmemiz gereken diğer lisanslar nelerdir?

 

Windows Server CAL (istemci erişim lisansı):

Firma ağı üzerinde yer alan tüm kullanıcılar için alınması gereken sunucu erişim lisansıdır. Son kullanıcıların sunucudan aldığı temel hizmetler için gerekli bir lisanstır. Aynı ağ içerisinde bulunan tüm kullanıcıların herhangi bir şekilde sunucudan hizmet aldığını göz önünde bulundurduğumuzda neden tüm kullanıcılar için almamız gerektiği sorusunu da cevaplamış oluyoruz. Buradaki önemli nokta, bir sunucu sürümü için alınmış olan sunucu CAL lisansı sadece o sürüm için kullanılabilir, yani Windows Server 2008 sunucu CAL lisanslarınızı Windows Server 2012 üzerinde kullanamazsınız.

Aklımıza gelen önemli bir soruda her kullanıcı için her bir sunucuya erişim amaçlı bir lisans mı alınmalı? Yani bir ağ içerisinde 10 sunucu mevcut ise kullanıcı başına 10 sunucu lisansı mı alınmalı? Tabi ki hayır. Bir kullanıcı için alınan bir sunucu erişim lisansı, aynı ağdaki tüm sunuculara erişim hakkını sağlamaktadır. Tabi temel kullanıcı erişim lisansının sonradan aktif edilmiş yada kurulmuş bir uygulama için geçerli olmadığını da hatırlatmak gerekir. (Örneğin Sunucu CAL lisansı RDS, RMS, SQL, Exchange… gibi uygulamalar için geçerli değildir)

İki tip sunucu CAL lisansımız bulunmakta;

1. Kullanıcı Başına Sunucu CAL Lisans: Firma yapıları itibariyle genellikle ilk tercih olan sunucu CAL lisansıdır ve firmada bir cihaz kullanan tüm kullanıcılar için alınarak sunucu CAL lisansları tamamlanmış olur. Kullanıcı başına sunucu CAL lisansı ile birden fazla cihaz kullanan kullanıcılar aynı anda iki cihaz ile erişim hakkı sağlamış olur.


2. Cihaz Başına Sunucu CAL Lisans: Firma ağı içerisinde bulunan cihaz sayısı kadar alınan erişim lisansıdır. Vardiyalı çalışılan ve bir cihazı birden fazla kullanıcının kullandığı firmalarda tercih edilen bir modeldir.

Öyleyse sunucu erişim lisansı bir ağda bulunan kullanıcı yada cihaz başına alınması gereken bir erişim lisansıdır diyerek sunucu erişim lisansını (sunucu CAL) toparlayabiliriz.

External Connector (EC):

Windows Server External Connector (EC) lisansı, dışarıdan sunucunuza erişecek kullanıcıları için opsiyonel bir lisans alternatifidir. Dışarıdan erişecek sayısı belli olmayan kullanıcıları temel sunucu erişimi için nasıl lisanslamalıyız sorusunun cevabı External Connector (EC) dir. Öyleyse dış kullanıcılarınızın ağınıza erişmesi için iki seçeneğiniz bulunmaktadır. Birincisi her kullanıcı için sunucu erişim lisansı (Sunucu CAL) alınabilir  yada erişim sağlanacak her sunucunuz için bir External Connector lisansı alınarak sayısı belli olmayan kullanıcılarınızın tümünün erişimini sağlanabilir.

External Connector Windows server 2000 sürümünden eski olmamak koşulu ile tüm Windows sunucu sürümleri için kullanılabilir. Ancak teknik uyumsuzluk nedeniyle Terminal Server (Remote Desktop Service) External Connector (RDSEC) lisansı, sunucu yazılımının önceki sürümleriyle birlikte kullanılamamaktadır. Burada aklımızda bulundurmamız gereken bir durumda External Connector’un (artık satışı bulunmayan/kalkacak olan ) Windows Server 2008 Web Server veya Windows Small Business Server’da kullanılamıyor olmasıdır.

Windows RDS CAL (Uzak masaüstü hizmeti erişim lisansı):

Firma içerisinde Uzak Masaüstü hizmetinden faydalanan kullanıcılar için alınması gereken lisanstır. Eski adıyla Terminal Hizmetleri olan bu sunucu hizmeti ayrıca kurulan bir uygulamadır ve kullanıcıların bu uygulamayı kullanarak sunucu üzerinde oturum açmalarına ve sunucu üzerindeki uygulamaları çalıştırmalarına imkan sağlar. Bu uygulamayı kullanan tüm kullanıcılar için alınması gereklidir.

Sonuç olarak bir Windows Server sunucu işletim sistemi aldığımızda;

1. Sunucuya erişim sağlayacak kullanıcı sayısı kadar (sunucu/cihaz) Sunucu CAL lisansı,


2. Sunucuya erişim sağlayacak dış kullanıcı sayısı kadar  (sunucu/cihaz) Sunucu CAL lisansı yada erişim sağlayacak kullanıcı sayısı belirsiz ile External Connector (EC) lisansı,


3. Sunucu üzerinde RDS hizmeti kullanan her kullanıcı için RDS CAL lisansı alınması gerektiği unutmamak gerekiyor.